|
Wolbórz
Zabytki
Zespół parkowo-pałacowy biskupów kujawskich
kolegiata pod wezwaniem świętego Mikołaja, w pierwotnej, drewnianej, formie; jej budowę ukończono w 1148 r.
bożnica z drugiej połowy XIX wieku - obecnie dom mieszkalny
Cmentarz żydowski w Wolborzu - relikty kirkutu
Cmentarz parafialny (rzymskokatolicki)
Kaplica św. Rocha z 1915 r.
Kaplica cmentarna św. Anny (koniec XIX wieku)
Kamieniczki w rynku (XIX wiek)
Relikty murowanego zamku biskupiego z XIV wieku, spalonego w 1766 roku
Wolbórz jest jedną z najstarszych miejscowości w Polsce. Pierwsze wzmianki o Wolborzu
pochodzą z 1065 r. i są zawarte w tzw. Falsyfikacie Mogieleńskim. W roku 1123 Bolesław
Krzywousty Kasztelanię Wolborską włączył w nowo powstałą Diecezję Włocławską.
W 1136 r. Wolbórz wymieniony jest z sześcioma innymi grodami w bulli papieża Innocentego I-go.
W 1215 w Wolborzu odbył się synod biskupów i książąt dzielnicowych: C. Białego, K. Mazowieckiego,
Wł. Odonica i Kazimierza Księcia Polskiego. W roku 1273 książę Leszek Czarny pozwolił na
lokalizację miasta na prawie niemieckim. Władysław Jagiełło koncentrował pięciokrotnie swoje
wojska w czasie walk z krzyżakami. Najważniejsza koncentracja odbyła się w 1410 r. przed
bitwą pod Grunwaldem. Wolbórz był wtedy dużym, zasobnym miastem. Wolborzanie w ciągu dwóch
wieków XV i XVI-go wykształcili 60 swoich synów w akademii w Krakowie. W 1523 r. Wolbórz
liczył przeszło 2900 mieszkańców. Miasto Wolbórz w XVI wieku było centrum gospodarczym
i administracyjnym. Należało do niego 49 wsi. W roku 1534 liczyło łącznie z przedmieściami
267 domów, a w nich znajdowały się 84 warsztaty rzemieślnicze, w których pracowało 259
rzemieślników. W 1503 roku urodził się w Wolborzu syn wójta - Andrzej Frycz Modrzewski
zasłużony dla naszego narodu jako wybitny polityk, pisarz reformator i humanista epoki
Odrodzenia.
W 1538 r. wybuchł w Wolborzu pożar, po którym miasto zostało zwolnione z podatków na 8 lat.
W roku 1504 Wolbórz posiadał 400 domówosiadłych i 20 pustych. W 1526 r. biskup kujawski
Andrzej Lipski zbudował na południowym skraju miasta pałac murowany, a obok założył ogród i staw rybny.
Na przestrzeni historii gościł w swoich murach wielu królów polskich. W 1461 r. odwiedził Wolbórz
Kazimierz IV, w 1550 r. Zygmunt August, w 1632 r. Władysław IV, w 1576 Stefan Batory,
w 1655 r. Jan Kazimierz, w 1683 r. Jan III Sobieski, który ofiarował kolegiacie wolborskiej dzwon
ulany z armat zdobytych na Turkach, w 1775 r. - Stanisław August Poniatowski.
W 1655 r. w czasie najazdu szwedzkiego był w Wolborzu Karol Gustaw - król szwedzki. Druga połowa XVII w.
to okres upadku Wolborza po "potopie szwedzkim". W 1671 r. miasto trawi potężny pożar.
W latach 1702 - 1712 podczas wojny północnej kilkakrotne przemarsze wojsk poważnie zniszczyły miasto.
Duże zasługi dla poprawy gospodarczego stanu Wolborza położył główny administrator dóbr biskupich w Wolborzu
- Jędrzej Kitowicz pełniący to stanowisko od roku 1771. W 1766 r. spłonął zamek biskupów kujawskich
i już nigdy nie został odbudowany. Po II rozbiorze Polski, Wolbórz zajęli Prusacy. W wyniku zwycięstw
Napoleona Prusacy opuszczają miasto, a Wolbórz zostaje włączony do utworzonego w 1815 r. Królestwa Polskiego.
W 1818 r. rząd carski skonfiskował dobra biskupie. W 1863 r. wielu Wolborzan bierze udział w powstaniu styczniowym.
W 1870 r. na mocy ukazu carskiego odebrano Wolborzowi prawa miejskie. Podczas I i II wojny światowej Wolbórz
został zniszczony, zbombardowany i spalony. 18 stycznia 1945 r. Wolbórz został oswobodzony przez Wojsko Polskie
i Armię czerwoną.
|
NAD ZALEW ZAPRASZAJĄ
|  |
